Bấm để nghe audio thuyết minh
Được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ XVIII. Hằng năm, Hội quán tổ chức các ngày cúng tế như Tết Nguyên Tiêu vào ngày 13-14-15 tháng Giêng; ngày Vía Bà Thiên Hậu vào ngày 23/03; ngày Vía Bà Thủy Vỹ Thánh Nương vào ngày 15/10.
Thông tin cơ bản
| Địa chỉ | 276 Trần Hưng Đạo, Phường 11, Quận 5, Hồ Chí Minh |
| Giờ mở cửa | 08:00 – 16:00h mỗi ngày |
| Cấp | Di tích Kiến trúc Nghệ thuật cấp Quốc gia 2001 |
Giới thiệu di tích
Hội quán Quỳnh Phủ, còn gọi là Hội quán Hải Nam Quỳnh Phủ, tọa lạc tại số 276 đường Trần Hưng Đạo, Phường 11, Quận 5, TP. Hồ Chí Minh. Đây là nơi thờ tự và sinh hoạt cộng đồng của người Hải Nam, Trung Hoa, được xây dựng vào năm 1824. Ban đầu, do số lượng di dân ít và kinh tế khó khăn, việc xây dựng gặp nhiều trở ngại, nhưng sau này, nhờ sự đóng góp của cộng đồng, hội quán đã được mở rộng và trùng tu nhiều lần, trở thành một công trình bề thế như ngày nay.
Hội quán Quỳnh Phủ được Bộ Văn hóa và Thông tin công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia năm 2001 theo Quyết định số 52/2001/QĐ BVHTT ngày 28 tháng 12 năm 2001
Hội quán có diện tích hơn 2.000m², nằm tại vị trí đắc địa với giao thương sầm uất. Kiến trúc bao gồm sân trước, tiền điện, thiên tỉnh, trung điện và chính điện, cùng hai dãy nhà Đông sương và Tây sương. Đặc biệt, Tây sương từng là trường học Văn Trang do hội quán thành lập, nay là Trường THPT Trần Hữu Trang. Đông sương là nơi họp mặt cộng đồng, bên trên có phòng thờ Hoa Quang Đại Đế, phản ánh đậm nét tín ngưỡng của người Hải Nam tại Sài Gòn – Chợ Lớn.
Phong cách kiến trúc của hội quán không chỉ được thiết kế đậm chất người Hoa mà còn được trang trí bởi rất nhiều các hoa văn cùng độc đáo. Tất cả đều được chạm nổi chữ Hán trên nền mặt gỗ chạm nổi hoa văn. Ngoài ý nghĩa văn học, thư pháp, một số hoành, liễn còn được chạm trổ khác lạ với cảnh thủy cung, Đông Hải Lão Long, Bắc Hải Thái Tử cùng binh tôm tướng cá… Nghệ thuật chạm khắc gỗ ở Hội quán Quỳnh Phủ còn mang nét độc đáo khi không chỉ thể hiện những mô – típ quen thuộc như tứ linh, trích truyện Phong Thần, ngư – tiều – canh – độc… mà còn có những con vật gần gũi đời thường như bầy cá quẫy đuôi đùa giỡn, con cua kẹp râu con tôm trong đám cỏ lau, nai mẹ mớm lá cho nai con, dây bầu trĩu quả… Ở một số phù điêu, các con vật được chạm từng cặp sánh vai nhau như cặp chim trên cành mai, cặp cá trong bụi lúa, cặp nai bên cây tùng…
Theo truyền thống, mỗi năm âm lịch tại hội quán tổ chức các ngày cúng tế: Tết Nguyên Tiêu (ngày 13, 14, 15 tháng Giêng); Thiên Hậu Thánh Mẫu (ngày 23 tháng 3)…
Được tổ chức long trọng nhất là ngày vía Bà Thiên Hậu (23/3) và vía Bà Thủy Vĩ Thánh Nương (15/10). Những ngày này bà con đồng hương Hải Nam tụ về hội quán, cùng Ban Quản trị thực hiện các nghi thức cúng tế, cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, làm ăn thuận lợi, sự nghiệp thành đạt. Theo phong tục lễ vật chính dâng cúng phải là thịt dê.
Ngày Tết Nguyên Tiêu được tổ chức phong phú, ngoài phần trình diễn của đội Quỳnh kịch còn có múa lân, sư, rồng do các đội lân sư rồng biểu diễn.
Giống như các hội quán người Hoa khác, Hội quán Quỳnh Phủ thường xuyên tổ chức các hoạt động như tảo mộ tổ tiên, ông bà vào Tiết Thanh Minh; đền ơn đáp nghĩa: phụng sự suốt đời các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, viếng bia liệt sĩ người Hải Nam hy sinh trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, họp mặt thân nhân, gia đình liệt sĩ; các hoạt động từ thiện xã hội như xây nhà Đại đoàn kết, thăm Trung tâm nuôi dưỡng người già, hỗ trợ người nghèo.
Đặc biệt, Hội quán Quỳnh Phủ luôn quan tâm đến công tác khuyến học khuyến tài, tặng học bổng để con em người Hải Nam có cơ hội nâng cao tài, trí giúp ích cho xã hội.
Hội quán Quỳnh Phủ là di tích ghi nhận sự hiện diện và phát triển của người Hoa Hải Nam tại khu vực Sài Gòn xưa – vùng Chợ Lớn Quận 5 thành phố Hồ Chí Minh ngày nay. Gần hai trăm năm qua, Hội quán Quỳnh Phủ vẫn luôn được gìn giữ, bảo tồn để giữ lại cho ngày sau bản sắc văn hóa riêng của người Hoa Hải Nam trong cộng đồng người Hoa nói riêng và trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
